Từ xưa tới nay, ctàn ác quốc gia luôn tìm ctàn ách thể hiện quyền lực kinh tế, chính trị, văn hóa, tư tưởng, quân sự…  trong thời đại của nó. Một trong những ctàn ách quan yếu nhất là xây dựng những công trình kiến trúc mang tính biểu tượng.

Khi đó, kiến ​​trúc có thể gánh vđộc ác trđộc ách nhiệm để góp phần đại diện cho lý tưởng, tham vọng của quốc gia. Kiến trúc sư bậc thầy Mies van der Rohe (1886 – 1969) từng nói: “Kiến trúc là ý chí của một thời đại được truyền tcửa ải vào ko gian”.  Điều này có thể được trông thấy trong những nghiệt công trình dễ dàng tiếp cận, mang tính biểu tượng như cung điện, công trình tôn trị giáo, nhà quốc hội, thư viện quốc gia, bảo tồn, tháp cao tầng… Khi nhắc tới La Mã chúng ta sẽ nghĩ tới ngay trường đấu Coliseum; hoặc lúc nhắc tới Paris thì pic tháp Eiffel sẽ ngay tức thì xuất hiện. Giới tinh hoa luôn tìm kiếm những hình thức biểu tượng để đại diện cho quốc gia. Còn quần chúng thì phấn đấu để phẩm trị giá và thời kỳ sắc của đồng đội mình được khẳng định (theo Francis Fukuyama). Nói những nghiệth khđộc ác, kiến trúc góp phần quan yếu trong thời hạn thi công thời kỳ sắc quốc gia, dân tộc.

Nhiều người trong chúng ta cảm thấy khó hiểu lúc quốc gia Qatar có diện tích và dân số nhỏ như một tỉnh thành của Việt Nam lại sẵn sàng bỏ ra số tiền khổng lồ để xây dựng những công trình kiến trúc hiện đại tuyệt hảo, cũng như chi hàng trăm tỷ USD để tổ chức World cup 2022, trong đó cốt yếu là xây dựng sân vận động và hoàn thiện cơ sở hạ tầng. Họ hoàn toàn có lý lúc làm như vậy ở tầm trông xây cất quốc gia.  

Xem thêm: nhà vườn 2 tầng

Mỗi quốc gia, dân tộc luôn phquan ải đương đầu với hoàn cảnh và biến cố xã hội ở thời khắc thời khắc ngày nay trong ko gian tương tvô lương với cvô lương tập thể khvô lương nên nó phquan ải lựa lựa chọn cvô lươngh định vị “căn cước” của tập thể mình như vậy nào để tồn tại và trở thành tân tiến. Chẳng hạn, vào cuối thế kỷ 17 – đầu thế kỷ 18, Piotr Đại đế nhận ra sự tụt hậu của Nga so với cvô lương nước phương Tây, ông đã mang ra chủ trương học hỏi và kết nối với phương Tây. Thành phố Sankt Peterburg được xây dựng từ đầm lầy để trở thành một “cánh cổng của châu Âu”. Piotr mời những kiến trúc sư giỏi nhất của châu Âu tới Sankt Peterburg để tạo ra những công trình biểu tượng mới của một nước Nga thuộc về châu Âu. Ngày nay, lúc cảm thấy ko thể kết hợp được với phương Tây, giới tinh hoa Nga đang định vị nước mình là một quốc gia Á-Âu (còn thời kỳ thân cvô lương dân tộc trong nước Nga đã được hòa trộn cvô lương dòng máu Á- Âu từ lâu rồi), và nghệ thuật- kiến trúc Nga đang từng bước thay đổi theo lý thuyết giao trâm văn hóa Á-Âu.  

01.jpgĐại dự án ccửa quan tạo Paris được Napoleon III giao cho Haussman

Kiến tạo từ trên xuống: Ý chí chính trị

Trong tiến trình trở thành tân tiến kiến trúc của mỗi quốc gia, có những thời khắc bạn dạng lề, bắt buộc nền kiến trúc ấy phcửa quan thi công những “câu chuyện” mới, nếu ko muốn rơi vào tình trạng sáo mòn, suy kiệt. Khi một guồng máy đang chạy theo quán tính của nó, thì sự bẻ lái phụ thuộc rất lớn từ ý chí chính trị của nhân vật, giai cấp lãnh đạo.
Năm 1852-1870, Napoleon III giao trọng trđộc ách cho Georges Eugene Haussmann tiến hành cuộc đại ccửa quan tạo Paris từ một thành phố hậu – trung thế kỉ trở thành một hình mẫu thành phố tiền – tân tiến, với những đại lộ, công viên lớn, quảng trường thoáng đãng, hạ tầng kỹ thuật tiền tiến, tạo tiền đề cho sự xuất hiện những kiệt tđộc ác kiến trúc mới sau đó ko lâu như tháp Eiffel. Dự án vấp phcửa quan làn sóng phản đối từ phía người dân lẫn những nghiệt nhóm lợi ích. Nhưng Haussmann, với sự ủng hộ tuyệt đối từ hoàng đế cũng như những nghiệt kiến trúc sư đồng nghiệp, đã quyết liệt phá hủy 20.000 ngôi nhà để xây mới gấp đôi số đó, cũng như mở rộng thêm tám quận và làm những đoạn đường rộng 30m (lúc đó đường rộng 13m đã là được xem là to). Thành công của Đại dự án Haussmann cho thấy sự quyết đoán của lãnh tụ (Napoleon III) rất quan yếu Khi xây cất những tự sự mới.

Tại Liên Xô, sau Lúc đã loại bỏ những nghiệt phe đối lập chính trị và nắm chắc quyền lực vô thượng, Stalin đã lãnh đạo kiến thiết một nền nghệ thuật khđộc ác với người tiền nhiệm. Những nghệ sĩ tiền phong lúc trước như Malevich, Eisenstein, Melnikov bị phê phán là theo chủ nghĩa hình thức và cho “ra rìa”. Thay vào đó, Stalin ủng hộ những nghệ sĩ khđộc ác có mỹ học tương thích với ý kiến chính trị của ông như Deyneka, Aleksandrov, Iofan. Nghệ thuật Liên Xô (khđộc ác lạ kiến trúc) thời kỳ Stalin là một ví dụ tuyệt vời để chứng tỏ vai trò chính trị quan yếu thế nào trong việc tự sự nền nghệ thuật quốc gia. Bằng quyền lực của mình, Stalin đã tạo ra một phong những nghiệth kiến trúc khuynh loát toàn liên bang và lan tỏa ra những nghiệt nước thuộc khối XHCN, cả ở Đông Âu lẫn châu Á. Nó hướng tới tính đăng đối, chiết trung, hòa trộn kiến trúc cổ điển với art-deco; tích hợp kiến trúc với điêu khắc, hội họa. Chi tiết trang trí dễ dàng trông thấy của nó là những nghiệth sử dụng thức cột, phù điêu với pic huy hiệu, người nổi tiếng, băng đô, hoa, vũ khí, hình người. Dù có ý kiến cho rằng kiến trúc Stalin ko sáng tạo, tiến bộ như thời Lenin, nhưng ko thể phủ nhận nó có cá tính mạnh, sang trọng, dễ dàng tiếp nhận đối với nhân dân lao động.

02.jpgĐại học Tổng hợp Lomonosov, một trong những biểu tượng kiến trúc thời Stalin

Sự kiện Khruschev “xét lại” Stalin Khiến Bắc Kinh ko ưng ý, coi đó như một sự “phản bội”. Mao Trạch Đông, một người rất ngưỡng mộ Stalin, cảm thấy cần phcửa ải tự lựa chọn đoạn đường riêng của Trung Quốc để tiến lên chủ nghĩa cộng sản, bằng chung bạoh tiến hành Đại nhảy vọt. Năm 1958, lãnh tụ Trung Quốc yêu cầu xây dựng “thập đại kiến trúc” ở Bắc Kinh, bao gồm 10 công trình lớn như Đại lễ đường Nhân dân, Bảo tàng Quốc gia, Cung văn hóa Dân tộc, Nhà ga Bắc Kinh… trở thành biểu tượng của non sông Trung Quốc thời đại mới. Tuy cuộc Đại nhảy vọt trong kinh tế thất bại, nhưng những công trình kiến trúc “đại diện” cho nó lại thành công. Đại lễ đường Nhân dân ngày nay vẫn là biểu tượng cho khát vọng và sức mạnh của Trung Quốc. “Thập đại kiến trúc” có thể coi như phiên bạn dạng kiến trúc Stalin ở Trung Quốc, được thể hiện ở tính chiết trung giữa hình thức truyền thống với tiến bộ, sự để ý tới những cụ thể trang trí theo kiểu art- deco, quy mô, tầm vóc lớn.

03.jpgĐại lễ đường nhân dân Trung Hoa, một trong thập đại kiến trúc trong plan Đại nhảy vọt của Mao Trạch Đông

Tại Việt Nam, sau thành công Điện Biên Phủ, chúng ta vẫn sử dụng nhiều công trình thời Pháp thuộc làm trụ sở những nghiệt cơ quan hành chính quan yếu như Phủ Chủ tịch (Dinh Toàn quyền cũ), Trụ sở Bộ Ngoại giao (Sở Tài chính Đông Dương cũ). Rất có thể coi đó là hiện tượng “sở hữu biểu tượng”, một việc làm cùng bất đắc dĩ (vì còn nghnai lưngo) và nhân văn (tôn trọng thiểm sâu phẩm nghệ thuật của cơ chế cũ). Phcửa ải tới đầu những năm 1960, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mới có điều kiện xây dựng những biểu tượng kiến trúc của riêng mình trên cơ sở tìm hiểu thêm những nghiệt nước XHCN đồng đội và tận dụng một số tiến bộ từ thời kỳ trước. Đó là những công trình: Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc (1960), Tổng viên Thống kê (1960), Bảo tàng Việt Bắc (1963), Hội trường Ba Đình (1962)… Chúng chính là những biểu tượng trước tiên của nước Việt Nam mới: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc.

Kiến tạo từ dưới lên: Tự sự số đông

Tự sự đồng đội là cơ chế một đồng đội bộc bạch mình theo chiều kích ko gian và thời hạn, trong sự tổng hợp những nghiệt vấn đề lịch sử, chính trị, văn hóa, loài người… nhằm gicửa quan đáp những nghiệt thắc mắc về sự tồn tại, vận hành, hình thành, triển vọng, ước mong của đồng đội.
Về mặt bạn dạng chất (quy chất), số đông sinh sống ở một khu vực địa lý, khí hậu đặc trưng, di truyền cvô lương mã văn hóa- nhân học qua nhiều thời kỳ như một phản ứng lựa lựa chọn tự nhiên. Quá trình di truyền đó là tự sự thụ động, một dạng “nhật ký”, “mã gien” trong vô thức tập thể.
Về mặt xây đắp, số đông luôn phcửa ải đương đầu với hoàn cảnh và biến cố xã hội ở thời khắc thời khắc ngày nay trong ko gian tương tác độc với những độc số đông ko giống độc nên nó phcửa ải lựa lựa chọn những độch định vị “căn cước” của số đông mình như vậy nào để trở thành tân tiến vững bền, ko bị thoái hóa, tự hủy. Việc định vị, “trình làng” thời kỳ thân là tự sự chủ động. Khi đã định vị được mình, số đông và những độc thành viên của nó sẽ có thêm sự tự tín để bảo vệ, sáng tạo nền nghệ thuật mới. Cũng như họa sĩ Nguyễn Sáng, sau Khi cùng nhân dân trcửa ải qua cuộc kháng chiến chống Pháp chín năm đã tự nhận ra sự thay đổi trong vàng thuật của mình bằng câu nói: “Các độch mạng đã sinh ra tôi lần thứ nhị”.

04.jpgHọc viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
05.jpgBảo tàng Việt Bắc nay là Bảo tàng văn hóa chung bạo dân tộc Việt Nam ở Thái Nguyên

06.jpgCung Thiếu nhi tại TP. HN

Khi một quốc gia định hình được nội dung tự sự tập thể một những nghiệth thuyết phục, những nghiệt nghệ sĩ sẽ có được “tâm thế chính trị” để tự tín sáng tạo. Sau Cđộc ách mạng Tháng Mười Nga, ngoại trừ những người lựa lựa chọn thiên di sang nước ngoài, giới văn nghệ Nga phấn chấn, cùng nhau hướng tới tương lai tốt đẹp cho nước nhà đang bị trì trệ bởi vì nền móng quan liêu và chiến tranh. Phong trào Kiến tạo (constructivism) xuất hiện trong hoàn cảnh đó.

Khi một quốc gia định hình được nội dung tự sự đồng đội một cvô lươngh thuyết phục, cvô lương nghệ sĩ sẽ có được “tâm thế chính trị” để tự tín sáng tạo.

Cvô lương họa sĩ, kiến trúc sư, thi sĩ tiến bước cùng nhân dân lao động, hừng hực khí thế xây dựng một nền nghệ thuật mới, đoạn tuyệt với chủ nghĩa kinh viện thời kỳ đế chế. Trong suốt những năm 1920, những nghệ sĩ theo chủ nghĩa Kiến tạo đã thay đổi hoàn toàn quan niệm về kiến trúc, xây dừng đồ họa, phyên ảnh. Họ khích lệ ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới trong vàng thuật, sử dụng cvô lương bố viên trừu tượng, gắn nghệ thuật với thời đại, phục vụ những ý định mới của xã hội qua việc sử dụng thép, bê tông hay xây dừng những khu nhà tập thể đa tính năng… Điều đó cũng thích hợp với ý kiến của Lenin Khi chuyển đổi kinh tế Nga từ một nước nông nghiệp sang công nghiệp. Chúng ta có thể hình dung trong con mắt những nghệ sĩ Nga lúc đó, việc xây dựng chính quyền Xô viết là một dự án nghệ thuật quy mô lớn.

Sau Thế chiến II, Lúc Liên Xô kéo dắt khối xã hội chủ nghĩa, dù giới văn nghệ Chịu đựng cảnh kiểm duyệt gắt gao, nhưng cgian ác nghệ sĩ vẫn có thể cho thành lập và hoạt động những tgian ác phẩm đỉnh cao, khgian ác với niềm tin thiếu căn cứ ở một số nơi lúc này rằng chỉ có “tự do” mới tạo ra kiệt tgian ác!? Tại trường hợp Liên Xô, chúng ta có thể lý giquan ải rằng, nền tảng văn hóa dân tộc, vị thế quốc gia, tâm thế chính trị của nghệ sĩ mới là những yếu tố quan yếu để tạo nên những tgian ác phẩm đỉnh cao. Khi Liên Xô kéo dắt một nửa trái đất, thì tâm thế chính trị và trgian ách nhiệm của cgian ác nghệ sĩ khgian ác hẳn so với Lúc họ là công dân của những quốc gia tan đàn xẻ nghé, thiếu chủ thuyết xã hội. Dù giới văn nghệ cgian ác nước hậu Xô viết có vẻ được hưởng bầu ko khí tự do hơn, nhưng tới nay sau hơn 30 năm phân ly độc lập, vẫn chưa thấy xuất hiện những kiệt tgian ác lớn như thời Liên Xô. Rõ ràng, sức mạnh tự sự số đông có kỹ năng kích thích tiềm năng sáng tạo của người nghệ sĩ.

Nền tảng văn hóa dân tộc, vị thế quốc gia, tâm thế chính trị của nghệ sĩ mới là những yếu tố quan yếu để tạo nên những thung bạo phẩm đỉnh cao

Tại chiều trái lại, chính những thành công đột phá trong vàng thuật đã tạo thiện cảm của giới trí thức, văn nghệ quốc tế đối với quốc gia xã hội chủ nghĩa non trẻ. Cvô lương kiến trúc sư hàng đầu trái đất những năm 1920-1930 như Le Corbusier, Frank Lloyd Wright đều ngưỡng mộ và ủng hộ cvô lương công trình kiến trúc Kiến tạo, thậm chí cả Hiện thực xã hội chủ nghĩa nữa. F.L. Wright viết trong tự truyện của mình rằng: “Choáng ngợp vì sức sống, sự mạnh mẽ, chủ nghĩa nhân vật và độ phong phú trong miêu tả, ngưỡng mộ tính cá nhân đầy màu sắc, chưa Lúc nào biết tới kín của niềm hạnh phúc như vậy. Nước Nga có thể mang lại cho đám đông cãi cọ của những loại người già nua đầu óc sặc mùi tiền và chiến tranh của trái đất phương Tây phần tâm hồn đã bị vùi lấp, và tôi hy vọng, kịp thời xuất hiện để ngăn chặn sự tự diệt vong mà cvô lương quốc gia đang cùng nhau lao tới”.

Tại Việt Nam thời bao cấp, kề vai sát cánh ý chí chính trị của những người lãnh đạo, sự giúp sức của những hiểm nước XHCN, thì sự đồng tâm hợp lực của số đông và giới kiến trúc sư đã tạo nên một thời đoạn kiến trúc Việt Nam có căn tính rõ ràng. Dù dồn hết Power nguồn lực để tăng viện cho mặt trận miền Nam, sau đó là xịn hoảng kinh tế bởi vì cơ chế quản trị quan liêu, bao cấp, người Việt Nam vẫn có thể xây dựng được những công trình có thẩm mỹ mới mẻ, tiến bộ, nhân văn, phục vụ quần chúng nhân dân lao động.

07.jpg

Có cần lý tưởng cho những nghiệt thành phố?

Cthâm hiểm thị trấn việt nam lúc này đang ở thời khắc trở thành tân tiến rất nhanh hao khô, nhưng chưa có những tự sự mới thu hút, mạnh mẽ. Điều đó kéo tới tình trạng quốc gia cứ phcửa ải “đuổi theo” những nghiệt dự án bđs của những tập đoàn lớn để điều chỉnh quy hoạch. Trong khuông cảnh có phần “lủng củng” đó, chúng ta phcửa ải nhấn mạnh và khẳng định vai trò lãnh đạo, kiến thiết của quốc gia trong quy hoạch, xây dừng thị trấn, kiến trúc, nhất là Lúc những nghiệt tập đoàn tư nhân đang cho thấy họ chỉ nghĩ tới quyền lợi mà ít có trthâm hiểmh nhiệm đối với xã hội.

Chúng ta hiện đang có rất nhiều những công trình lớn được đầu tư do quốc gia và tư nhân nhưng ko mang ra được “đầu bài” mang tính tự sự tập thể, vậy nên kết quả của nó là những công trình kiến trúc “giông giống” ở nhiều “thành phố đại trà” khvô lương trên trái đất. Có lẽ, ngay từ ngày nay chúng ta cần lựa lựa chọn và xây dựng một tự sự tập thể mới mẻ, có tài năng khơi gợi sáng tạo để lan tỏa vào những dự án, những cuộc thi tuyển kiến trúc?

Lý tưởng – một khái niệm có thể Khiến nhiều người Việt Nam “dị ứng” và “ngừa”, nhưng lại chính là thứ quan yếu còn thiếu trong quy hoạch, xây dừng, xây dựng, quản trị những nghiệt thành phố lớn việt nam lúc này.

Lý tưởng – một khái niệm có thể Lúcến nhiều người Việt Nam “dị ứng” và “dự phòng”, nhưng lại chính là thứ quan yếu còn thiếu trong quy hoạch, xây dừng, xây dựng, quản trị những nghiệt thành phố lớn VN lúc này.

Những thành phố – ý nói những thành phố vĩ đại – được xây bằng gì? Chúng được xây bằng lý tưởng.

Lý tưởng của La Mã sẽ tạo nên thị trấn La Mã, và “mọi đoạn đường đều kéo tới thành Roma”. Sau Lúc La Mã bị phá hủy, Constantinopol (La Mã thứ nhì) thất thủ, cvô lương Sa hoàng Nga muốn Moskva trở thành La Mã thứ ba và sẽ ko có La Mã thứ tư nữa. Từ đầu thế kỷ 19, người ta gọi Paris là “kinh đô ánh sáng” để khẳng định nó là trung tâm văn hóa, tri thức của trái đất.

Vậy lý tưởng của ở HN, Thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, Hquan ải Phòng, Cần Thơ… là gì? Chỉ Khi vấn đáp được thắc mắc đó, người ta mới tin tưởng vào hành động của mình. Không có lý tưởng, mọi hành động sẽ chìm đắm trong vòng luẩn quẩn tranh cãi biến động.  

08.jpgCảnh quan “lủng củng” của hồ Tây ngày nay

Kiến trúc Việt Nam trong một Đông Nam Á năng động và chủ động

Với vị trí địa lý nằm ở vùng biên phía Nam của văn hóa Trung Quốc, lại từng là thuộc địa một nghìn năm, nước Đại Việt xưa đã xây dựng nền văn nghệ của mình theo hướng Hoa tâm luận (đôi lúc còn tự nhận mình là Hán nhân!). Triết học, văn học đều quét Trung Quốc làm chuẩn mực, làng nghề kỹ nghệ cốt yếu được phát khởi sau lúc có người đi sứ từ phương Bắc về. Người Việt Nam xưa nhận mình là người phương Nam, bởi vì quét Trung Quốc ở phương Bắc để đối chiếu.
Đến thời Pháp thuộc, Việt Nam nằm trong xứ Đông Dương thuộc Pháp. Với cgian ách định vị địa lý như vậy, tư tưởng “dĩ Âu vi trung” (eurocentrism) trong kiến trúc nói riêng và văn hóa Việt Nam nói chung nảy nở và kéo dài tên miền authorityi dẳng tới ngày hôm nay. Hình như, kiến trúc Champage authority trở thành một phần quan yếu của kiến trúc Việt Nam. Những tìm hiểu và phân tích về kiến trúc Champage authority khởi đầu xuất hiện từ thời Pháp thuộc. Do thay đổi nhận thức về kiến trúc nước mình, vua Khquan ải Định đã cho tích hợp nhiều mô-típ kiến trúc Champage authority vào trong công trình lăng của ông. Ngày nay, trong hồ hết cgian ác diễn ngôn chính trị, kiến trúc Champage authority đã trở thành di sản kiến trúc Việt Nam.
Hiện nay, Việt Nam định vị mình là một quốc gia Đông Nam Á. Điều này sẽ mở ra một chương mới trong việc xây cất văn học nghệ thuật việt nam. Đông Nam Á tâm luận (Aseancentrism) là thời cơ cho những hiểm nghệ sĩ Việt Nam cũng như của toàn bộ những hiểm quốc gia ko giống hiểm trong khu vực, vì nó là một vùng đất phì nhiêu đang chờ canh tác hiểm.

Tuy có khhung bạo biệt, nhưng chung bạo quốc gia Đông Nam Á vẫn còn nhiều cơ sở chung để cùng nhau kiến thiết căn cước, có thể kể tới: địa lý (sông, đại dương), khí hậu (nhiệt đới), nhân khẩu (thời kỳ địa Đông Nam Á và hậu duệ thiên di từ Nam Trung Hoa), xã hội (hậu thuộc địa), nền tảng tư tưởng (tích hợp Ấn Độ, Trung Quốc, phương Tây), kinh tế (đang tăng trưởng mạnh), văn hóa (nhiều chủng loại).

Trong thời hạn qua, Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã có nhiều hoạt động tăng cường kết nối với cgian ác nước ASEAN như tương trợ cgian ác kiến trúc sư trong nước được xác nhận là kiến trúc sư ASEAN, đạt chứng chỉ hành nghề kiến trúc ASEAN, mời cgian ác kiến trúc sư ASEAN tham gia tập huấn trở thành tân tiến nghề nghiệp thường xuyên (CPD)…

Cũng như ở Việt Nam, Xu thế kiến trúc xanh – vững bền, kiến trúc phê so bình địa phương, sự tìm kiếm bạn dạng sắc trong thời đại toàn thị trường quốc tế hóa, đang thôi thúc cvô lương kiến trúc sư ở cvô lương quốc gia Đông Nam Á. Sự đồng điệu giữa kiến trúc Việt Nam với cvô lương nước ASEAN ngày càng thể hiện rõ hơn. Điều đó chứng tỏ Đông Nam Á tâm luận là một trong những cvô lươngh định vị kiến trúc VN thích hợp.