Gìn giữ thiết kế thiết kế dân tộc theo bản sắc của dân tộc mình indianmembranesociety.org

Kiến trúc dân tộc đang mai một

Cùng với vận tốc đô thị hóa, điều kiện kinh tế tài chính-xã hội thay đổi, ở nhiều nơi, đồng bào dân tộc thiểu số có Xu thế "thoát ly" nhà ở truyền thống cuội nguồn khiến cho nguy cơ tiềm ẩn mai một bản sắc ngày càng hiện lên. Đây là nỗi lo không những của những cấp lãnh đạo địa phương mà cũng là nỗi trăn trở của những nhà quy hoạch, thiết kế sư (KTS) trong nhiều năm qua.

Đồng bào dân tộc vùng Tây Bắc dựng nhà (ảnh Nam Nguyễn)

Các xã Y Tý, Trịnh Tường... của huyện Bát Xát sẽ là vấn đề đến chọn lựa thú vị của khác quốc tế trong và ngoài nước khi tới với Lào Cai. Đến đây, khác quốc tế được tìm hiểu những nét độc đáo và không giống nhau trong văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử của đồng bào Hà Nhì, đặc trưng là những ngôi nhà trình tường-bản sắc riêng của đồng bào nơi đây. Nhưng hiện nay, tại những bản của người Hà Nhì, không khó để nhận thấy những ngôi nhà xây với gạch men men, ngói và xi măng đang dần thay thế những ngôi nhà trình tường. Bởi làm một ngôi nhà trình tường mất rất nhiều tuổi thọ, sức lực lao động với kinh phí không rẻ, từ 300 đến 400 triệu VNDồng. Vì vậy, chính quyền địa phương và những ban, ngành vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc vận hành, lý thuyết cho bà con giữ thiết kế nhà truyền thống lịch sử.

KTS Hoàng Thúc Hào, Phó chủ tịch Hội KTS Việt Nam nhìn nhận: Thực tế, một vài điểm phượt nổi tiếng về cảnh sắc thơ mộng và thiết kế đẹp ở Việt Nam đang trong tình trạng convert uy lực. Đà Lạt (Lâm Đồng) hay Sa Pa (Lào Cai)... giờ đã trở nên bê tông hóa hơn 80%. Đó này là việc phá hủy nhân danh tiến lên; là việc tiến lên chỉ nhìn vào lợi ích trước mắt mà bỏ qua lợi ích lâu nhiều năm, lợi ích của toàn thể xã hội. Sửa chữa những sai lầm này mất nhiều tuổi thọ, công sức của con người và thậm chí không thể khôi phục những giá trị từng có.

"Nhìn lại sự tiến lên của thiết kế thiết kế hơn 20 năm qua, một nhữngh dễ dàng và giản dị nhận thấy yếu tố bản sắc-vốn được tích lũy bao năm, từng có vị trí và thành tựu đáng kể, chưa được phát huy trong xã hội tiên tiến, thậm chí nảy sinh đứt gãy, biến dạng giữa truyền thống lịch sử và tiên tiến", KTS Hoàng Thúc Hào giải bày.

Động viên, hỗ trợ đồng bào giữ bản sắc

Ngày 7/2/2023, Thủ tướng Chính phủ phát hành Chỉ thị số 4/CT-TTg "Về việc kim chỉ nan tiến lên quy hoạch thiết kế nông thôn Việt Nam, tạo bản sắc và giữ gìn thiết kế truyền thống cuội nguồn" đã nêu: "Quá trình đô thị hóa với vận tốc nkhô hanh, liên quan không nhỏ đến những vùng ven đô, vùng nông thôn, dẫn đến sự thay đổi về mặt xã hội, văn hóa truyền thống, lối sống với nông thôn nkhô hanh gọn tác động đến những vấn đề xây dựng. Nhiều khu lân cận những đô thị tiến lên một nhữngh tự phát. Khu vực nông thôn, thiết kế ngày càng mất bản sắc truyền thống cuội nguồn, pha tạp, không thích ứng với phong cảnh tự nhiên, cấu trúc làng, xã và yêu cầu phòng, chống thiên tai, những giá trị thiết kế truyền thống cuội nguồn chưa được chú trọng kế thừa và tiến lên". Bởi vậy, Chỉ thị số 4/CT-TTg đã đưa ra những nhiệm vụ để "xây dựng nền thiết kế Việt Nam tiên tiến nhất, đậm đà bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, kế thừa và phát huy giá trị di sản thiết kế truyền thống cuội nguồn, thích ứng với điều kiện tự nhiên, điều kiện tài chính-xã hội, yêu cầu quốc phòng, bình an và hội nhập quốc tế".

Cần chính sách hỗ trợ, động viên đồng bào gìn giữ nhà truyền thống cuội nguồn

Trong khuôn khổ Festival KTS trẻ toàn quốc lần thứ IX năm 2023 tung ra tại Yên Bái vừa qua, Hội KTS Việt Nam đã tổ chức Hội thảo "Sáng tạo thiết kế thiết kế-lan tỏa và hội nhập" thu hút sự tham gia của khá đông nhà quy hoạch, KTS bàn về vấn đề giữ văn hóa truyền thống bản địa, bản sắc văn hóa truyền thống của xã hội dân tộc thiểu số trong những công trình thiết kế thiết kế mới, nhất là những công trình thiết kế thiết kế thu hút phượt.

Là một tỉnh vùng cao đang tăng nkhô nóng tiến lên du ngoạn xã hội, du ngoạn văn hóa truyền thống những dân tộc, Yên Bái được Review là địa phương đã sớm quyên tâm vấn đề quy hoạch thiết kế, trong đó chú trọng bảo tồn những nét văn hóa truyền thống và thiết kế đặc trưng của đồng bào những dân tộc của tỉnh. Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Trần Huy Tuấn cho thấy thêm, việc tạo dựng những nét riêng lẻ trong những đồ án quy hoạch, trong từng công trình thiết kế có bản sắc vùng, miền trong giai đoạn hiện nay là một việc làm thiết yếu, thêm phần vừa bảo tồn những giá trị lịch sử hào hùng, văn hóa truyền thống, dân tộc vừa tạo ra những thành phầm quy hoạch, thiết kế có sức lan tỏa. Thời gian qua, công tác vận hành thiết kế, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, quy hoạch khu tác dụng và đang được những cấp chính quyền địa phương, những sở, ban, ngành tỉnh Yên Bái quyên tâm sát sao; thiết kế, quy hoạch ngày càng được nâng cao quý về quy mô, về quality, có trọng tâm, có chiều sâu, đặc trưng là tại những địa phương trong tỉnh có nhiều dân tộc sinh sống như: Thị xã Nghĩa Lộ, những huyện: Văn Chấn, Mù Cang Chải, Trạm Tấu... Các quy hoạch, dự án khu du ngoạn-nghỉ dưỡng đã có rất nhiều rất nhiều những triết lý ổn định mang ý nghĩa chất đặc trưng về bản sắc, văn hóa truyền thống vùng, miền.

KTS Hoàng Thúc Hào cho rằng, thiết kế thiết kế kiến trúc không những đơn thuần là gạch men ốp, cát, đá, bê tông nhưng vẫn phải thể hiện tính nhân văn, có trách nát nhiệm xã hội, là nghệ thuật thẩm mỹ và làm đẹp thẩm mỹ và làm đẹp xã hội đem lại hạnh phúc cho con người, quyên tâm đến lợi ích xã hội, có tính lan tỏa ra xã hội, tính thiết thực và vững chắc. Đặc biệt là ở những vùng, miền có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống với những nét văn hóa truyền thống bản địa rực rỡ, đừng để đồng bào "thoát ly" bản sắc của dân tộc mình; động viên, hỗ trợ họ sống, gìn giữ chính ngôi nhà truyền thống lịch sử của tớ.

Để giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc trong thiết kế thiết kế kiến trúc Việt Nam rất cần sự quyên tâm vào cuộc của cả khối hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương, những nhà vận hành, những KTS và những người thực hành xây dựng. Cần có cái nhìn xuyên đáo, nhân văn để những công trình thiết kế thiết kế kiến trúc ấy thực sự vì xã hội, hướng tới xã hội./.